SEYYİD İLİ KAZASI (KADINHANI)

SEYYİD İLİ KAZASI (KADINHANI)

HUDUDU : Tul ve Arz Dereceleri ve Mesaha-i Sarthiyesi

Seyyid İli nam-ı diğer Kadınhanı kazası şimalen Haymana kazası şarken Koçhisar kazasıyla Aksaray livası cenuben Konya merkez kazası ve Ilgın kazası garben Ilgın ve Akşehir kazalarıyla mahdut olup şimendüfer güzergahındadır. İstasyon merkez kazaya 2 saatlik bir şose ile merbuttur.

Binaen aleyh kaza Haydar Paşa istasyonundan itibaren 657.km üzerindedir. Mesaha-i sathiyesi 2.400 km merbuu olup 30 derece tul-u şarki ve 35 derece ar-ı şimali üzerindedir. Ve sath-ı bahriden irtifai 1030 dur. Kazanın  Konya istasyonuna ba’de mesafesi 90 km.dir.

DAĞLAR VE İRTİFA’LARI :

Kaza vasi’ bir ova manzarasında olup yalnız cenup ve garb-ı cenubisinde 250-300 m irtida’ında cibal mevcuttur. Aksam-ı sairesi azim bir çöl sahasından ibarettir.

ENHAR : Güzergah Tulları,Seyrinde Bataklık Olup Olmadığı

Nehir mevcut değildir. Daimi olarak şimal-i garbisinden peyda olan ve 15-16 km seyrederek bilahare bir mensup göstermeden taht’üz –zemin gaip olan Ilgın namıyla binam küçük bir çay ile yine cenubta 7-8 km bir seyrden sonra taht’üz-zemin gaib olan Gözlü çayı mevcuttur.

Mezkür çayların etrafından mahal mahal sazlık ve bataklık bulunduğundan bu hal civar köylerin havasını ihlal ve malareya’nın intişar ve tevsi’ine sebep olmaktadır.

GÖLLER : Vasati,Mevkii;Daimi Olup Olmadığı,Bataklık Yapıp Yapmadığı 

Kaza dahilinde göl yok ise de Koçhisar kazasının Tuzlu gölü kazanın kısmen şark hududunu teşkil ettiğinden yavşan karyesinde memleha ve onu idare eden bir ***

TEŞKİLAT-I JEOLOJİYE :

Dağları alelade taştan ve arazisi dahi kumsaldan ibarettir.

MADEN :

Kaza dahilinde mekşuf olarak Ladik karyesinin Kurşunlu mahallesinde civa madeni vardır.

ORMANLAR :

Kazanın kısm-ı cenubisinde kiçik ve mahdut ormanlıklar var ise de zikre şayan değildir.

NEBATAT,ZİRAAT :

Ziraat arpa,buğday,yulaf,çavdara mahsustur.

HAYVANAT-I EHLİYE VE VAHŞİYE :

Malum olan hayvanat-ı ehliyeden maada hayvanat-ı vahşiyeden çakal, tilki ve emsali bulunur.

TAKSİMAT-I MÜLKİYE :

Kaza teşkilat-ı mülkiye itibarıyla merkez kazası ,İn Evi ve Yenice Oba Nahiyeleri namıyla 3’e inkısam etmiştir. Merkez kazası 14 mahalle ile ber vech-i ati kurra merbuttur.

Konur Viran               Köylü Tulu                 Hacı Mahmutlu

Tahsin                        Kurt Hasanlı               Kamışlı Uz

Karahisar                    Meydanlı                    Şah Viran                  

Atalandı                     Kara Kurt                   Yenice Kaya

Kirli Kuyu                  Mecidiye                    Ladik

Gözlü                          Ketsel                         Pusat

Osmancık                   Mehdili                      İttihadiye

Sarayönü                    Mesudiye                   Kolu Kısa

Könez                         Ertuğrul                      Umran-ı Hamidiye

Mahmudiye

İN EVİ NAHİYESİ :

Başkuyu                     Karabıyık                   İn Evi

Halkanlı                     Pınarbaşı                    Ağabeyli

Çeşmeli Zir                Kuyulu Zir                 İn Suyu

Cedganlı

YENİCE OBA NAHİYESİ :

Büyük Beş Kavak      Kestengil                    Könük Uşağı

Çimen                         Yenice Oba                Umranlı

Kuşça                         Celb                            Anacık Kandil

Bulduk

İKLİM – MEVASİM : Derece-i Hararet Nesiminin Vasati,Asgari ve Azami Miktarları:

Kaza iklim itibarıyla mıntıka-i mu’tedile –i şimaliyeye mensubtur. 4 mevsim hükmünü icra eder ise de en ziyade devam eden mevsim-i şitadan mevsim-i sayf 4 aydan ziyade sürmez. Derece-i hararet en sıcak mevsimde +30 ve en soğuk mevsimde -25 dir.

RÜZGARLAR :

Devamlı olup cenup rüzgarları sıcak ve ratıb şimal ve şarki şimal rüzgarları soğuk ve yabistir.

YAĞMURLAR VE İRTİFA’I :

Yağmur bu kazaya ziyade nüzul etmektedir.

KAPLICA VE ILICA : (Meyah-ı Madeniye)

Dahil kazada meyah-ı madeniye ılıca ve kaplıca yoktur.

NÜFUS-U UMUMİ :Irk ve Din Üzerine Taksimat,Aşair ve Lisan-ı Umumi

Nüfus-u umumi-i kaza 35.000 raddesindedir. Nüfusun 5/3’ü türk 1.5’i Kürt ve yarımı Çerkes Yörük teşkil eder. Aşairin mevcudiyeti gayr-i mahsustur. Lisan-ı umumi Türkçedir. Kürtler ve Çerkesler lisan-ı zatiyle de tekellüm ederler.

TARZ-I TELBİSİ :

Erkekler uzun bir palto ve uzun ve şalvar pantolon ve bellerinde şal kuşak bir mintan bir başörtüsü ve geniş ağlı şlvar gibi basmadan bir don kullanırlar.

TARZ-I MAİŞET VE İŞTİGAL : (Sanayi)

Erbab-ı sana’i yoktur. Tamamen rençber olduklarından tarz-ı maişetleri aleladedir. İstisnai Ladik karyesinde dokunan halı ve seccadeleri zikre şayandır.

AHLAK VE MAARİF :

Ahlaken ahali muti’ ve mütevekkildir. Maarifi pek ibtida-i bir halde olup ahalinin %5 i ancak okuryazar.

ANANAT :

Emvatın arkalarından bütün mahalle halkı eviyle matem tutarlar. Mevtani-i bir merdiven üzerinde kefeni ile yatırarak ve bir iple bağlayarak kabre götürmek gibi adetleri vardır.

HALKIN TABABETE KARŞI VAZİYETİ : İtikadat-ı Batıle

Ocaklara,üfürükçülere itikat pek fazladır. Tababete karşı rağbetleri pek cüz’idir.

NEZAFETE RİAYET :

Az olmakla beraber istihmamdan dahi müctenibdirler.

           

AHALİNİN BÜNYECE TEŞKİLATI :

Malareya mıntıkaları hariç olmak itibarıyla ahali umumiyetle gürbüzdür.

MÜESSESAT-I SIHHIYE :

Halen kazada doktor,hastane,eczane,dispanser mevcut değildir. Mamafih maaşı muvazene-i umumiyyeden mahsus bir doktor ve küçük bir sıhhiye memuru bulunmasıteşkilat-ı sıhhiye muktezasıdır.

MEKTEP VE MEDARİS :

Mekatib her kurrada birer mahalli mekteb-i ibtidai ile merkezde resmi olarak bir zekür bir inas ibtidai mektebi ve bir medrese mevcuttur. Kurra mektebi ima-i uhdelerine mevdu’ oluğundan*** istifade mefkuddur.

HAN,OTEL,HAMAM,FABRİKA :

Merkez kazada otel olmayıp 2 han ve natamam bir hamam*** mevcuttur. Kozanlı karyesinde motorla müteharrik bir dakik fabrikası ve birkaç değirmen mevcuttur.

ŞEHİR VE KÖYLERİN VAZİYETİ : Mebaninin Tarz-ı Mimarisi ve Emakin-i Umumiye

Alelumum mebani üstü toprak ile mastur duvarları adi kerpiçten ve odaların zemini de toprak kilbelereden ibarettir. Köyler kaza merkezinden bit-tabi daha harap ve hal-i ibtidaiyededirler. Evler alelumum birer katlıdır.

           

            HELALARIN ŞEKLİ :

            Helalar bil-istisna mecrasız çukurlar üzerine kurulmuştur.

            KABRİSTAN ( Mevkii Vaziyet-i Coğrafyası)

            Kazada karyeye 10 dakika mesafede ise de merkez kazada bir garbında biri şarkında diğeri merkezde olmak üzere 3 mahalde ve oldukça vasatce olup etrafı duvarla tahdid edilmiştir.

            BATAKLIKLAR : Vasati, Mevkii Kurra, Esbabı Kurutulması Hakkında Mutalaat

            Bataklıkların en büyüğü kazanın Yenice Oba karyesinde 2 bin m merba’ vasatında diğerleri yağmurların birikintisi ile akan küçük derelerin mecra bulamayarak terakim ettiği mahallerden ibarettir.bataklık olan nahiye ve kurra :

            İn Evi ,İn Suyu, Halkanlı ,Atalandı ,Kolu Kısa ,Gözlü de daimi bataklıklar teşkil etmiştir.

            İÇİLEN SULAR : Suret-i İsale, Evsaf-ı Hükmiye Kimyeviye ve Sıhhıye

            Kaza ve kurra sakini menba’ ve kuyu suyu içerler. Suyun isalesini umumiyetle adi mecralar temin eder. Merkez kazaya 6 saat mesafeden gelen ve kaza ahalisinin ihtiyacını temin eden suya 100 m lik mesafesine könik tefriş edilmiştir. Demir boru hiç yoktur. İçilen sular umumiyetle kilislidir.

            EMERAZ-I MU’TADE VE BELDE : (Mevsim Hastalıkları)

            Mevsim-i sayfide malareyanın her şekli ve mevsim-i şitada cihaz-ı tenefüsi hastalıkları hükümrandır. Halep çıbanına şibye  bir yaranın bazen müşahede edildiği ve bunun 15 senesinden beri kazada görüldüğü söylenilmekte ise de maalesef çıban hakkında tetkikat-ı fenniye müstenit bir malumat ahz etmek kabil olamamıştır.

            ÇİÇEK ,DİFTERİ,MALAREYA :

            İş bu emerazdan çiçek ve difteri pek nadirdir. Sıtma menatıkı Yenice Oba nahiyesi ile kısmen İn Evi nahiyesi ve Gözlü ve Zengi ve Umran-ı Hamidiye,Atalandı ve Halkanlı karyeleridir. 

            FRENGİ (FUHUŞ) :

            Kazada fuhuş enderdir. Frengi dahi kaza-i saireye nisbetle yok menzilesindedir.

            EMERAZ-I SARİYE : KOLERA

Kolera ve tifo gibi emeraz-ı sariyenin adi mecradan ibaret su yollarından ve lağımların olması dolayısıyla gayr-i fenni ve sıhhi çukurlar vasıtasıyla sirayet etmesi mümkündür. Şimdiye kadar kazada bir  maraz-ı sarı salgını zuhur etmemiştir.

TEVELLÜDAT VE VEFAYAT NİSBETİ : ( Etfalde Vefayat)

Tevellüdat nisbetini hakiki olarak tayin hemen mahal gibidir. Teşkilatın ibtidai bulunması ahalinin cehaleti hakiki ihbaratta bulunmalarına mani oluyor. Mamafih 10 vefayata karşı 13-15 tevelüdat olduğu ve bunun da 5-6 sene evveline raci bulunduğu ve 5-6 seneden beri ahval-i harbiye dolayısıyla vefayatın tevellüdata galebe ettiği mahsustur.

Münatık-ı maraziyede etfalde vefayat daha fazla oluyor. Ahalinin kinin ve sıtmaya karşı mücadele etmeyi bilmedikleri ve maddi ve manevi muavenete adem-i mazhariyeti ve ta’di-i etfale bigane bulunmaları etfaldeki vefayatı %40 nisbete irtifa etmiştir. Kaza belli başlı bir vakanın cevlangahı olmadığından tarh-i gayr-i mazbut olduğu kimi asar-ı akika ve ağabeydat-ı cesimiye dahi malik değildir.

Yalnız kazaya tabi (Ertuğrul-Çürüksu) karyesinin altı mağara olduğu ve mağarada bir kuyunun mevcudiyeti ve karyede bazen Bizans zamanına ait meskukata tesadüf edilmekte bulunduğu rivayet olunmaktadır. Karye-i mezkur enin ötesinde bir yerinde üzerleri yazılı bir merba’ ve mustatil şekilde taşlar blunmaktadır.