NAKİPZADE SEYYED EL-HAC İBRAHİM EFENDİ’NİN 1763 TARİHLİ VAKFİYESİNİN EKLERİ İLE TAHLİLİ

1.Tasdik İbaresi: Vakfiye ,son kısmında  Sure-i Bakara’nın  181 ayeti ile bağlanır.Bu ayet hem vasiyet,hem delil olarak gösterilmiştir.“Vasiyeti işittikten sonra değiştiren olursa ,bunun günahı değiştirenini üzerinedir.Allah şüphesiz işitir ve bilir.”

2.Davet: Allaha hamd ve sena bulunur. Hz. Peygambere salat ve selamlardan sonra konu ile ilgili ayet ve hadisler sıralanır. Vakfın önemi ,sosyal hayattaki değere anlatılır.Vakfiyede geçen ayetler “yevme lâ yenfeu malün  ve lâ benun”(Sure-i şurâ), “ve mimma rezâknâhüm yünfükûn” (Sure-i Secde)

3.Vakfın Tanımı: Konya sakinlerinden es-Seyyit Ahmet Efendi  oğlu es-Seyyit el-Hac İbrahim Efendi  mahkemede ,vakfın tescili için mütevelli tayin ettiği es-Seyyit Ataullah Çelebi  huzurunda vakfiye düzenlendi.

4.Mütevellinin Tanımı: Vakfın idaresi için mütevelli tayın edilir.Evkaf-ı âtiyü’l-evsafına teslim ve tescil ve tesbiti’l-sıhhat ittisalini  lazimü’l-lüzum  ile tahdim ve tekmile-i mütüvelli ve ahkam-ı şûrut kuyuda veli nasb ve tayin buyruldukları umdetü’l-ümana-i el-mu’temedin es-Seyyit Ataûllah Çelebi

5.Mevkufun Tanımı: Konya’da Ahmet Fakih Mahallesinde bulunan akar ve gelir getiren emlaki:

5.VAKFIN AKARI

5.1- Güney ve doğusu: Bekir Efendi zade  es-Seyyit Hasan Efendi ve Koyuncuzade ve Altıparmak oğlu, Külcü Ali oğlu mülkleri,Kuzeyden: Abdullah Efendi mülkü,bazen yol , batısı:es_seyyit Ataullah Çelebi  mülkü  bazen Emine Hatun ,Vasizade ve Kazzazade mülkleri  ve bazen umumi yol ile sınırlı dışa açık iki  adet ahır ve bir samanlık,iki sığır anbarı,iki parça develik örtmesi,taksimili su kuyu ,avlu ile  yine dışarıya açık selamlık dairesinde alt katında  altı adet odalar ve iki parça dehliz ve bir tuvalet ve bir adet büyük yazlık önünde çeşmesi ile burmalı fıskıyesi ve güneyinde  bir miktar arsa ve edoğu tarafında  iki tuvalet  ve bir miktar  içinde alt katta beş oda ve iki adet dehliz  ve üç sofa  ve büyük bir yazlık önünde büyük bir havuz kuzeyinde  kafesli bir kasır ve kuzeyinde bir kıta avlu ve tuvalet  ve üç adet oda  ve bir kasır  ve iki adet dehliz ve etrafı  üzüm bağı ve meyva ağaçları ve yedi tahta bağ  ve dört dönüm bostanlık ve bitişiğinde bir parça  çimenli gül bahçesi ve ikinci daire dahi iki  parça olup,birinci parçasının altında  altı odalar  ve bir hamam ve kurnalı bir hamam odası ve külhanı ve tuvaleti ve bir adet kiler ve bir kasır önünde küçük havuzu ile burmalı fıskiyesi ve meyve ağaçları ile  kıta bahçe ve bir kıta avlu  ve ikinci katında iki oda  ve iki kıta dehliz ve büyük bir kasır ve alt katta  iki parça odalar ve iki kıta dehliz bir büyük kasır ve ikinci  bölümün alt katında iki adet odalar ve bir bodrum ve ikinci katında iki adet oda ve bir dehliz ve bir miktar avlu  ve tuvalet  ve mutfak  dairesinde iki kıta büyük örtme ve bir  adet mutfak  ve birbiri içinde  iki adet kiler  ve bir adet büyük mutfak  ve içinde iki adet aşcı odaları ve bir adet avlu  ve arasında bir adet  boş arsa ile müştemil ayrıca yeniden yaptırdığım  evimi,

            5.2-Ve yine Sözü edilen şehrin(Konya’nın)çarşısında  Bürçekli mahallesinde  Güneyi:Canbaz Mehmet Ağa’nın ahuru ve Mahremeddin vakfı olan dükkanlar ve Bezircizade Mehmet Çelebi  ve Tulizade  vereseleri  dükkanları  ve sözü edilen mahallenin  avarız vakfı olan dükkanlar  ve Hacı Mustafa ve Devecizade Hacı Süleyman vereseleri  mülkleri  ve hacı Hüseyin vakfı  olan dükkan  Batısı: Benim bina eylediğim yukarıda  açıkladığım on iki adet dükkanlar  ile  Hüseyin Efendi  Cami-i Şerifinin meşihatına ait bir adet şalvarcı dükkanı  bitişiğinde  bir adet berber dükkanı  ve bazen umumi yol .Kuzey ve Doğusu: yine umumi yol ve bazen benim yeniden yaptırdığım   özellikleri belirtilmiş mekteb-i şerif ile sınırlı  alt ve üst katında toplam  yüz  has odalar ve iki katlı bir mescid-i şerif  ve iki kıta avlu  daima suyu akan bir şadırvan  ve iki kıta örtme ve bir büyük ahır  ve tuvalet va kapıları içerden altı adet dükkanları  müştemil ve yeniden yaptırdığım yeni han  ve söz konusu bu hanının  kapısının  dışında  kuzey tarafda vaki güneyinde zikrettiğim Hüseyin Efendi Cami-i şerifi meşihatı vakfı olan biir adet dükkan ve batısı umumui yol kuzey ve doğusu söz konusu han  ilei sınırlı birbirini bitişik  yeniden inşa ettğim  dokuz  adet dükkan  ile yine söz konusu hanın kapısının güney yönünde birbirlerine birleşik  üç adet dükkan ayrıca mülkümün üzerine yeniden yaptırdığım  on iki adet dükkanlar ve yukarıda açıkladığım  yine  eski çarşılardan At Pazarında  ve benim mülküm olan  güneyi Alaca Mescide giden özel yolda,bazen Seyit Derviş mülkü

            5.3-Vakfın Ilgındaki mülkleri:

            Sıra        :  1

Vilayeti  :Konya

            Kazası     :Ilgın

            Mevki     : Çarşıda

            Tarihi     : 18 Ağustos 1927

            Sahibi      : Türkiye Cumhuriyeti tabasından Nakipzade vakfı

            Cinsi       :İcarlı dükkan

            Nev‘i       : Nakipzade vakf-ı mülakatından

            Mikdarı  :Doksan  beş zir‘a

            Hududu  : Yemini: tahtani mescid oğlu Halil İbrahim’in dükkanı /yesâri:            vakfın kendi kahvehanesi /arkası: vakfın kendi anbarı /cephesi: şose tarik

            Sıra        :  2

Vilayeti  :Konya

            Kazası     :Ilgın

            Mevki     : Çarşıda

            Tarihi     : 18 Ağustos 1927

            Sahibi      : Türkiye Cumhuriyeti tabasından Nakipzade vakfı

            Cinsi       :İcarlı dükkan

            Nev‘i       : Nakipzade vakf-ı mülakatından

            Mikdarı  : Elli bir zir‘a

            Hududu  :Yemini: vakfın kendi dükkanı /yesari:tarik yine vakfın kendi

           dükkanı cephesi şose tarik    

            Sıra        :  3

Vilayeti  :Konya

            Kazası     :Ilgın

            Mevki     : Çarşıda

            Tarihi     :  18 Ağustos 1927

            Sahibi      : Türkiye Cumhuriyeti tabasından Nakipzade vakfı

            Cinsi       :İcarlı dükkan

            Nev‘i       : Nakipzade vakf-ı mülakatından

            Mikdarı  : yüz doksan iki zir‘a

            Hududu  : Yemini:vakfın kendi dükkanı /Yesari:tarik,ve kande dükkanı/arkası:yine             yine kendi dükkanı /cephesi:şose tarik        

             

            Sıra        :  4

Vilayeti  :Konya

            Kazası     :Ilgın

            Mevki     : Çarşıda Buğday Pazarı

            Tarihi     :  18 Ağustos 1927

            Sahibi      : Türkiye Cumhuriyeti tabasından Nakipzade vakfı

            Cinsi       :İcarlı dükkan

            Nev‘i       : Nakipzade vakf-ı mülakatından

            Mikdarı  :yüz on sekiz zir‘a

            Hududu  :Yemini ve yesari vakfın kendi dükkanları/ arkası.anbarı/cephesi:şose tarik           

            Sıra        :  5

Vilayeti  :Konya

            Kazası     :Ilgın

            Mevki     : Çarşıda

            Tarihi     : 18 Ağustos 1927

            Sahibi      : Türkiye Cumhuriyeti tabasından Nakipzade vakfı

            Cinsi       :İcarlı dükkan

            Nev‘i       : Nakipzade vakf-ı mülakatından

            Mikdarı  : yüz doksan beş zir‘a

            Hududu  : Yemini:Vakfın kendi anbarı/yesari:Tahtalı Mescid  mukaddem Sülleli

            Emin Ağa  el-yevm Ziya Bey ahırı/arkası:vakfın kendi dükkanı/cephesi:Buğday Pazarı

           

            Sıra        :  6

Vilayeti  :Konya

            Kazası     :Ilgın

            Mevki     : Çarşıda

            Tarihi     : 17 Ağustos 1927

            Sahibi      : Türkiye Cumhuriyeti tabasından Nakipzade vakfı

            Cinsi       :İcarlı dükkan

            Nev‘i       : Nakipzade vakf-ı mülakatından

            Mikdarı  :yüz doksan beş zir‘a

            Hududu  : silik             

6.VAKFIN GALLESİNİN DAĞILIMI

6.Vakfın Şartları: Yukarıda özelliklerini açıkladığım mallarımı Allah rızası için sonsuza değin vakfettim.Vakfın eski  özelliğine zam ve  çoğaltma,azaltma ve birleştirme ,değiştirme  şartları  kayıtlar,vakfın kullanım yetkisini bundan sonra ben aldım.Eski şartlardan vazgeçtim.Şartları yeninde şöyle düzenledim.

6.1.Vakf ettiğim dükkan,han vesair müsakkafat(binaların)geçer kirası her sene mütevelli tarafından  kiraya verilecek.Toplanan kiralardan sözünü ettiğim çeşmelerin, havuzların, şadırvanların,fıskiyelerin  eskiden olduğu gibi  tamirini yapan çeşmecilere  günlük sekiz akça verile.

6.2. Medrese-i şerifin on beş adet hücresinde (odasında) oturan ve sabah namazından sonra  Fatiha-Şerif  okuyan  devamında   üç salavat-ı şerife  getirip,hasıl olan sevabını ruhuma  hediye eden on beş öğrenciye  günlük ikişer akça verile,

6.3.Medresede ilim tedris ettiren müderris efendiye  günlük on akça verile,

6.4.Söz konusu medresenin camisinde beş vakit namaz kıldıran,Cuma  ve bayram günlerinde vaizlik yapanlara ;imamlık görevi için günlük beş akça, vaizlik görevi için günlük 4 akça  verile ,toplam 9 akça verile

6.5.Söz konusu camide bir edip kimse hatip olup  günlük  dört akça verile

6.6. Güzel sesli bin hafız Cuma günleri devr-i han olup günlük iki akça verile

6.7. Güzel sesli  bir kimse camide beş vakit müezzinlik yapa,günlük dört akça verile

6.8.Camide ferraş ve kayyumluk   hizmetinde bulunan kişilere günlük dört akça verile

6.9.Caminin mumları ve kandillerinin yağları için  günlük on iki akça verile

6.10. Medresede okuyan öğrencilerden birisi medrese ve türbenin içini düzenlenmesi ve temizliği için bevvaplık ve ferraşlık yaparsa  günlük iki akça verile

6.11. Söz konusu camide ulemadan bir kimse  öğlen(salat-ı zuhur) ve ikindi(salat-ı asır) namazında  imam olup,ikindi namazından sonra Risale-i Şerif Birgivi ve dini akaidlerle ilgili ders verirse günlük altı akça  verile,

6.12.Söz konusu mescide  biri kişi hem müezzinlik hem de kayyumluk görevini yaparsa  kendisine  iki akça verile

6.13. Sözü edilen mektepte edip ve lebib(akıllı)tecvid ilmine  sahip bir kimse  muallim-i sıbyan olup kendisini  günlük üç akça verile

6.14.Vakfın mütevellisine yapacağa bu hizmetler karşılığı günlük on akça  verile

6.15.Sözü edilen evimin avlusunda bulunan su kaynağı altı hisseden ibaret olup,anılan mahallede bulunan  dört çeşmeye  birer hisse ,anılan medrese ve hanın şadırvanına  yarım hisse  kalan bir buçuk (1.5)hisse diğer evlerdeki havuzlara  edilmesini şart kıldı.

7.GALLE FAZLASININ DAĞILIMININ ŞARTLARI- Yukarıda zikredilen hizmetleri yerine getirildikten sonra  fazla kalan meblağı anılan vakfın  günlük meydana gelebilecek ihtiyaçlarına tam bir titizlikle harcanmasını, önemli ihtiyaçlar giderildikten sonra  fazla kalan miktarın

 “Alâ tertib  bûtun[1] ve’l-kurun[2] umumen batn-ı evvelde[3] bulunan evladıma li’z-zekeri misli hazzi’l-üsneyn[4] taksim oluna”

            Vakfın galesinin dağılımında nesepte tertibe,dereceye devirlere önem verilir.Batn-ı evvelde olan evlatlarımdan erkeğe, iki kadın payı verilir esasına göre taksim edilir.

            “Ve bade’l-inkiraz[5] neuzibillahi taala min kahri’l-feyyaz[6] fazla-i vakf-ı mezkur ütekam[7] ve evladı ütekam beyinlerinde ale’t-tertibi’l-mezkur[8] li’z-zekeri mislü hazzi’l-ünseyeyn taksim oluna”

            Allahu Tealanın kahrından nesilimin yok olmasından kendisine sığınırım.Neslim  tükenmesi yok olması halinde vakfın galesinin fazlası evlad-ı ütekama ve onların evlatlarına aralarında önceden andığımız  evlat sırasına göre erkeğe,iki kadın payı verile.

            Bunlarında nesillerinin tükenmesi halinde kalan meblağın yarısını ,adı geçen medresenin müderris ve söz konusu caminin imam-hatip-şeyh olanlar arasında eşit bir şekilde  taksim edilmesini,diğer yarısı  söz konusu medrese ilim tahsil eden talebeleri eşit olarak teksim edile

            8.VAKFIN MENZİLLEERNİDEN FAYDALANMA ŞARTLARI

8.1-Mezkür vakfın menzilinin sükna[9] ve menfaatinin  zikredilen medresenin müderrisler,cami-i şerifin imamet ve meşihatının, hayatta oldukça bana meşrut(ait) olasını,vefatımdan sonra sevgili evladım es-Seyyid Mehmet Emin efendi’ye  ait olmasını meşrut  ola.

            8.2-Vefatından sonra  zikredilen menzilin sükna ve menfaatlerin ilk kuşak(batn-ı evvel) erkek evladına ,erkek evladı olan evladının  evladına teselsül ettikleri kadar art arda geldikleri kadar bunlarında nesillerinin tükenmesi halinde

8.3- kız evladının birinci     kuşak erkek  evladına, kız evladımın erkek evladının evladına ait olması meşrut ola.

            8.4-Bütün evlatlarımın nesli tükenirse adı geçen menzilin sükna ve menfaatlerinin ütekasının erkek olanlarına nesilden nesile erkek evlatlarına ,bunlardan sonra kız olan ütekasının erkek evladına  ve bunların erkek evladının evladına teselsül ettikleri kadar art arda geldikleri kadar  meşrut ola

            8.5-Bunların hepsinin vefatından sonra  Konya ahalisinden  müstahak ve Salih üç kişiye eşit şekilde  verilmesi meşrut ola

             

9.MEDRESE MÜDERRİSLİĞİ-CAMİ-İ ŞERİF İMAMETİ VE MEŞİHATI HAKKI

            “menzil- mevkuf ve mezkürun sükna ve menafi ve medrese-i mekumenin müderrisliği ve cami-i şerif mezburun imamet  ve meşihatı hayatta oldukça bana meşrut ola ve kûşi intibah menkûşuma nidayı irci‘a vasıl inayet-i Rabbani ile aksayı amalim olan seadet-i ebediye nail olunub an hakayık âlem-i ervaha bu tekna- i kafesi nasud eşbahdan ve istibare-i cenah ilee sarih-i mesarih-i gülzar la hut ve sair mesairi çimenzarı melekut olup şem'i cemiü’l-cemal ba kemal bi hun pür envar haiz olmak emniyesine vuslat ile ebedü’l-âbad ber murat olduğumda menzil-i mevkufu mezkurun sükna ve menafi ve medrese-i merkumenin müderrisliği ve cami şerifi mezburun imamet ve meşihatı necl-i necatbet nihad nahbe-i emcad-ı ala nejadım olan el barr bevad-din el-karri Ali Rıza  ebeveyni’l-mahdumu’l- habibi’l nesib ve’l-halefil ed-din-i edib es-Seyit Mehmed Emin Efendi ömrü’l-lahü teala meşruta ve badehu vefatım mina’llahi teala silsele-i hayatta menzil-i mezburun sükna ve menafi-i ala tertibi’l-butun batnı evvelde olan evlad-ı zukuruma ve evlad-ı evladı  zükuruma  mateselsülü meşruta ola

9.1-Vakıf konağın oturma hakkı  ile menfaatlerin, kullanımı ve medresenin müderrisliği ve caminin imameti ve meşihatı hayatta oldukça bana meşrut ola ben öldükten sonra  oğlum soyumun sevgilisi ve edib Allah ömrünü uzun etsin Seyit Mehmet Emin Efendi meşrut[10] ola

            9.2-Oğlum Seyit Mehmet Emin Efendi’nin vefat ettikten sonra söz konusu konağın oturma hakkı ile menfaatlerin, kullanımı erkek evladıma ve erkek evladımın evladına âla tertibi’l-bûtun(Nesepte tertibe ve derece önemine göre) üzere batn-ı evveldeki erkek evledıma ve erkek evladının erkek evladına teselsül art arda gelecek şekilde meşrut ola

            9.3-Bunlarında yok olması halinde kız evladımın erkek evladına batnı evvelde olan erkek evladına erkek evladının evlad-ı evladına teselsül art arda gelecek şekilde meşrut ola

            9.4-Bunlarında yok olması halinde  ütekanın erkek evladına nesilden nesile erkek evlatlarına, erkek evladının erkek evladına  meşrut ola

            9.5-Allah saklasın onlarda kırılıp yok olursa ütekamın kız evladının erkek evladına, evladı evladına mütenasül meşrut ola.

            9.6-Bunlarda yok olduktan sonra Konya’nın Salih ulamasından hak sahibi üç kişi eşit seviyede meşru ola

            10.GENEL MÜTEVELLİK

                        “Ve evkaf-ı salifi’l-evsafa hayatda oldukça kendim mütevelli olup kemâ fi’l-evvel taklil ve teksiri vezaif ve takdir ve tevkiri masarif ve tagyir ve tebdil-i şurutu mebsuta ve tasarruf ve tahvili kuyudu mezbuta merreten bade uhra ala ma hüve’l-ula kendim yedimde ola ve bade vefatim ref’ullahi teala derecat-ı bab-ı tagyir ve tebdil bi’l-külliye münsid bina-i şurut ve kuyud müşeyyed ve muhalled olup tevliyeti merkume vazifei mersume ile mahdumum mumaileyh esbağallahu aleyh teala nağme  ferzendi ercümendim es-seyit Mehmed Emin Efendiye meşruta ola ve bade’l- vefatihi ekrem taala butulu hayate tevliyet-i merkume vazife-i mersumesiyle batnı evvelde olan aslah evladı zükuruma ve aslah evlad-ı evlad zükuruma batnen bade batın meşruta ola ve bade’l-inkiraz aslah evlad inasına ve aslah evlad-ı evladı inasına matenasilu kezalik batnen bade batın meşruta ola ve bade’l-inkiraz ütekamın aslah zükuruna ve aslah evladı zükuruna kezalik batnen bade batın meşruta ola ve bade’l-inkiraz utekayı inasımın aslah evladı zükuruna ve aslah evlad-ı evladı zukuruna kezalik batnen bade batın meşruta ola ve bade’l-inkiraz aslah ütekayı inasıma ve aslah evladı ütekayı inasıma ve aslah evIad-ı evladı ütekayı inasıma ve aslah evIad-ı evladı ütekayı inasıma mateselsilu batnen bade batın meşruta ola ve bade’l-inkiraz tevliyeti merkume vazifei mersumesiyle ba reyi hakim medrese-i mezkurede müderris olanlara meşruta ola deyu şugili temhidi şurutdan farıgilbal ve kaydı  takyidi kuyutdan asude-i hal oldukdan sonra “

10.1.Hayatta oldukça vakfın mütevelliği önceden olduğu gibi kendimin  olacak.

10.2.Kendi yedimde olan bu görevi vefatımdan sonra oğlum Seyit Mehmet Emin Efende meşrut ola

10.3-Onun vefatından sonra bûtulu[11] hayatta(Mehmet Emin’in hayatta olan evlatları)tevliyat görevini  batn-ı evvelde olan ve aslah(uygun,yakışır) erkek evlad-ı evladım batnen bade batnın[12] meşrut ola

 Vakfiyeye daha sonra yapılan ekler ve mütevelli atamaları ile ilgili padişah beratlarında, mahkeme kararlarında bu tertibe uyularak batn-ı evvelde olanlar mütevelli olmuştur.

            Vakfiyede mütevellik görevi,vakfın kurucusu Seyit Hacı İbrahim Efendi’den sonra oğlu Seyit Mehmet Emin Efendi’ye O’ndan sonra birinci  kuşak olan Seyit Mehmet Efendi’nin batnen ba’de batnın tertibine göre batn-ı evvelde aslah erşet evladına Ale’t-tertibi’l-mezkur  esasına  göre verilmiştir.

            Seyit Hacı İbrahim Efendi’nin oğlu Seyit Mehmet Emin Efendi’den başka evlatları mütevelli olmak için soylarını Seyit Mehmet Emin Efendi’yi dayandırmışlardır.

            Örnek: “Konya’da Zincirlikuyu Mahallesi sakinlerinden iken,bundan  akdem fevt olan Nakipzade Seyyid el-Hac Ali Efendi  ibn-i merhumü’l-Hac  İbrahim Efendi  veraset-i sulb-i kebir oğulları Sadık Efendi ve Seyyit Abdülhalim Reşit Efendi  ve Seyyit Ebubekir Efendi ve Seyyit Abdülhamid Efendi  ve kızları Seyyide  Kerimeye  münhasır olduğu  şer’an zuhur…..sonra  bîlâ  taraf-ı şer’ile  tahrir ve beyan olunur.

            Tevzi ve taksim oluna tereke-i  müteveffa’dırki ber-veche ati zikr olunur. 26. C.1226/1811”[13] kassam kaydında görüldüğü gibi Nakipzade Seyit Ali  ,vakfın kurucusu Seyit Hacı İbrahim Efendi’nin oğludur.Dolayısıyla  Mütevelli Seyit Mehmet Emin Efendi’nin kardeşidir.Seyit Hacı Ali’nin daha sonra  çocukları mütevellilik hakkını iddia edip,mütevelli olabilmek için, soylarını vakfın birinci kuşaktan mütevelli Seyit Mehmet Emin Efendi’ye dayandırmışlardır.

    “Konya’nin Zincirli Kuyu Mahallesi  sakinlerinden  Mevlit bin Mesu‘d  bin  Abdurrahim  ve  nisab  senedin  ve bakiya  izafetinden  özünü  İbrahim bin  Hacı Mehmet bin İbrahim şahit olunduklarında  fi’l-hakika  vakıf  Nakip Hacı İbrahim  Efendi’nin  mahdumu Mehmet Emin Efendinin mahdumu  Hacı  Ali’nin mahdumu Hacı Abdülhamid Efendinin mahdumları  muma ‘ileyhim Mehmet Hüsameddin ve Ebu Bekir Sami ve Hayrullah Efendilerdir”[14]

10.4-bunların yok olmasından sonra batn-ı evvelde olan saliha  kız evladımın erkek evladına, aslah olan erkek evladının erkek evladına batnen bea’de batnın  meşrut ola.

10.5-Bunlarında yok olmasından sonra ütekamın aslah erkek evladına ve aslah evladı evladına meşrut ola

10.6-Bunlarında yok olmasından sonra ütekamın kız evladımın aslah erkek evladı zükürune,erkek evladı evladına müteselsil batnen  ba’de batnın meşrut ola

10.7-Bunlarda yok olur.Neslimden kimse kalmaz ise  vakfın  mütevelliği  hakimin taktiri ile medresede müderris olanlara meşrut ola.

           

11.MÜTEVELLİNİN TANIMI

Bütün akarları sınırları belirlenmiş binaları vakfa ait olanlar yönetilmek üzere üç ay önce adı geçen mütevelliye teslim edildi.Tevliyet   görevi karşılığında ücretleri dahi tespit edildi.

Mütevelli, görevi eksiksiz aldığını, vakfın esasına uygun yürüteceğini  ikrar etti.

           

12.VAKFIN KURULUŞUNA ESAS HUKUKİ ESASLAR.İMAMLARIN GÖRÜŞLERİ

1. İmam-ı Hümam ve’l-İmam-ı Azam  ve  Ulum Numan bin Sabit el Kûfi elCevri el-el-Habiri Hazretlerinin görüşü:Mevkufun mülkiyeti vakıfta kalır.Bu neden vakıf ve mirascılarılarının vakfı bozma  hakları mevcuttur.Vakfın kuruluşunda bu görüşe itibar edilmiştir.Velakin  lüzumu gerektiğinden dönüşü yeterli ve uyumlu oluduğunda geri dönüş yapar.
2. İmam-ı sani ve’l-Hümam  er-Rabbanı  Muhammed bin Hasan-ı Şeybani:Mütevelliye teslimi ile vakfın mülkiyetinden çıkmaktadır.
3. İmam-ı Ebu Yusuf:”Vakfettim” sözü ile vakfın mülkiyetinden çıkmaktadır.

Vakfın kurucusu yedimde kabz ve teslim ettiğim akarı gerü banadır.Eskiden olduğu gibi mülki sarihim olan emaneti  tevliyete bakaçak mütevelliye teslim ettim.

      FEMEN BEDELLEHU BADEMA SAMİAHU FEİNNEMA İSMİHU ALELLEZİNE YÜBEDDİLUNEHU İNNALLAHE SEMİUN ALİM  ECRÜ’L-VAKF EL-HAYYÜL KAYYUM EL CEVAD EL KERİM[15]

                        27 Recep 1176 /1763 tarihinde  yazıldı.

NAKİPZADE SEYYİD EL-HAC İBRAHİM  EFENDİ’NİN 1763 TARİH

                    VAKFİYESİNDE UYGULANAN METOTLAR

1. Vakfiyenin bölümleri

          Giriş,vakfın önemini belirten ayet,hadis ve güzel sözler.

          Vakfın akarları

          Vakfın galesinin fazlasının taksimi

          Vakfın  menzillerinden faydalanma şartları

          Medrese müderrisliği,cami-i şerifin imameti  ve meşihat görevdir

          Vakfın mütevellilinin tespit ve  düzenlenmesi

          Mütevelli tayini

          Vakfın hukuki durumuna esas imaların görüşleri

          Sonuç ve tarih

2. Vakıfta uygulanan teknikler:

2.1.Li zikeri  mislü  hazzi’l-ünseyeyn:Bir erkeğe iki kadın payı verilir.

2.2. Batnen ba‘de batın: Soydan soya,nesilden nesile,kuşaktan kuşağa(Evvelki batından  kimse varken  ikinci batından olan kimse istifade edemez.)Demektir.

2.3.Bûtulu hayat: Batn-ı evvelde olan yaşayan nesiller,soylar

2.4.Matenasilu:Zincirleme gittikleri kadar art arda gittikleri kadar.Bu kural esas alınarak  vakfın kurucusu  Seyit Hacı İbrahim Efendi’nin oğlu Seyit Mehmet Emin Efendi birinci kuşaktan olup, soyundan gelenler bu şart uygulanarak  günümüze kadar mütevellilik haklarını batn-ı evvel kaidesine göre kullanmışlardır.Vakfiyede ismi geçmeyen vakfın kurucusu Seyit Hacı İbrahim’in  diğer çocuklarının soyundan gelenler mütevelli olabilmek için soylarını birinci kuşaktan  mütevelli Seyit Mehmet Emin Efendiye dayandırmışlardır.                                                                              

2.2.Vakıfta faydalanmada uygulanan sıra:

            -batn-ı evvelde olan aslah evlad ve aslah evlad-ı evlad-zükûru Batnen ba‘de batın meşrut ola

            -Evlad-ı inasımın ve batn-ı evvelde aslah olan zükûruna ve aslah evlad-ı evlad zükûruna Batnen ba‘de batın meşrut ola

            -Aslah evlad-ı inasımın matenasilu Batnen ba‘de batın meşrut ola

            -Ütekamın aslah evlaad-ı zükûruna  ve aslah evlad-ı evladı zükûruna Batnen ba‘de batın meşrut ola

            - Üteka-i inasımın aslah evlaad-ı zükûruna  ve aslah evlad-ı evladı zükûruna Batnen ba‘de batın meşrut ola

            -aslan üteka-i inasıma  ve aslah evlad-ı evlad üteka-i inasıma matenasilu Batnen ba‘de batın meşrut ola

            -Re’y-i hakim medrese-i mezkürede müderris olanlar meşrut ola

3. Vakfın Mütevellileri:

          İlk mütevelli vakfın kurucusu:Seyit Hacı İbrahim Efendidir.

          Vakfiyede ismen belirtilen Vakfın kurucusu birinci kuşaktan Seyit Mehmet Ekin Efendidir.

          Seyit Mehmet Emin Efendi’nin ölümü üzerine mütevellilik   butûn-ı hayat ve matenasilu kaidesine göre Mehmet Emin Efendi’nin soyundan gelen kişilere Batnen ba‘de batın kaidesine göre verilmiştir.

           Vakfiye ve vakfiye ile ilgili fermanlar ve mahkeme kararları incelendiğinde  batn-ı evvel kaidesine göre Seyit Mehmet Emin Efendi’nin  soyundan gelenlerin mütevellilik  yaptığı  görülmektedir.Vakfın kurucusu Seyit Hacı İbrahim Efendi’nin diğer çocuklarının soyundan gelenler,soy şecereleri Seyit Mehmet Emin Efendi’ye dayandırarak mütevelli olmuşlardır.

TEVLİYAT  KAYITLARI

Aded Umumi	Nevi Ciheti	Vezaif	Mutasarrıfı	Tevcih Tarihi	Vakfın ismi	Şartı vakıf
898	İmam-Vaiz	Şuhur 400		27 Mayıs 1239	Muma ‘ileh Seyyit Hacı İbrahim	Cihet-i İtası Esas9/2 1993

Şart-ı vakıf	Vukuat	Mülahazat
Cihet-i İtası Esas:9/2   1993 Vakfiyesi Esas.207	İmamet tevcih edilmiştir.  No              Tevcih Kararı 1074                    77	Cami-i şerifin 28 Mart 1333 Tarihinde tevcihi yapılmıştır. 2858                   119/459

Aded Umumi	Nevi Ciheti	Vezaif	Mutasarrıfı	Tevcih Tarihi	Vakfın ismi
1993	Tevliyat		Müceddeden kaydıyla Hasan ve İbrahim hakkı Efendilere ber veche meşrut takrir	21.Mayıs 1323	Konya’da vaki Nakipzade merhum Hacı İbrahim vakfı medresesi ile cami-i şerif

Şart-ı vakıf	Vukuat	Mülahazat
Cihet-i esası9/3                898	Muma‘ileyh İbrahim Hakkı Efendinin vukua vefatıyla  muma ‘ileyh Hasan Efendiye tevcih olmuştur.05 Teşrin sani 1333 gün ve 3260 sayılı	Bu vakfın üç mütevellisi kaydı

Aded Umumi	Nevi Ciheti	Vezaif	Mutasarrıfı	Tevcih Tarihi	Vakfın ismi	Atik esas Defteri
2010					Konya’da Nakipzade İbrahim vakfı	1965 nolu defter 248 sayfa ikinci biir tebdile kayıt                  tescil 952                       24

Şart-ı vakıf	Vukuat	Mülahazat
	Tefail:1757 Sayfa.21	27.01.1940 tarih ve 148 kaydı

Aded Umumi	Nevi Ciheti	Vezaif	Mutasarrıfı	Tevcih Tarihi	Vakfın ismi	Atik esas Defteri
2073	Tevliyat		Bu vakfın tevliyatının yarım hissesi Rızı’nın vefatıyla hissesi,diğer yarım hissesi  Saide tevcih olundu.19.1.1943	11.Ocak 1943	Konya’da  Nakıpzade merhum Hacı İbrahim Efendi Medresesi ve cami-i şerif vakfı

Şart-ı vakıf	Vukuat	Mülahazat
Bu vakfın diğer kayıtları vukuat 1998 dedir,	Azil kararı Danıştayın 5.dairesinin 07.3.1947 gün ve 48/397 ve 42/733 nolu karar ile  iptal edilmiştir.	Vakfın mütevellisi Sait Tanırkan 21.02.1974 tarihinde ölmüştür. Nakil:2077

VAKFIN KURUCUSU  SEYYİT HACI İBRAHİM EFENDİ’NİN SOY SECERESİ

                                               HÜSEYİN

                                               AHMET

                                          HACI İBRAHİM(Vakıf)( 27 Recep 1176 /1763)

1-AHMET           MEHMET EMİN               ALİ                MUSTAFA             ŞERİFE

                              ö.1782(Mütevelli)[16]           ö.1811

2-SEYYİT HASAN    AHMET TAHİR     MAHMUT     İSMAİL     ÖMER    İBRAHİM

3- SADREDDİN

        ö.1875

4-HASAN          İBRAHİM         RABİA

   (mütevelli)[17]

5-SAFFET                 RIZA

                                  (mütevelli)[18]

6-SAFFET

7-ALİ BİLGİN

      (Mütevelli)[19]

                                               SADIK    ABDÜLHALİM     EBU BEKİR    ABDÜLHAMİT

                                               HÜSAMEDDİN         EBU BEKİR            HAYRULLAH

HURUFAT DEFTERLERİNE GÖRE

SEYYİD MAHMUD HAYRANÎ MANZÛMESİ

---

[1] Alâ tertib  bûtun:Nesepte tertibe ve dereceye önem verilir.

[2] kurun:Devirler,Yıllar,çağlar

[3] umumen batn-ı evvelde:Birinci batında olduğu gibi

[4] li’z-zekeri misli hazzi’l-üsneyn:Bir erkeğe,iki kadın payı verilir.(Sure-i Nisa ,ayet:11)

[5] Ba‘de’l-inkiraz:Neslimin tükenmesi tek kişi kalmaması halinde

[6] Neuzibillahi taala min kahri’l-feyyaz: Neslimin yok olmasından Allahü tealaya sığınırın

[7] Üteka:Azatlı köle

[8] Ale’t-tertibi’l-mezkur: Önceden yaptığımız evlat sırası

[9] Sükna:İçinde ikamet edilen yer

[10] Meşrut; Şart

[11] Nesiller,soylar

[12] Soydan soya,nesilden nesile,kuşaktan kuşağa(Evvelki batından  kimse varken  ikinci batından olan kimse istifade edemez.Demektir.

[13] KŞS:119/158-58(11226/1811)

[14] KŞS:107/karar:398/a(1312/1894)

[15] Vasiyeti  işittikden sonra değiştiren olursa,bunun günahı değiştirenlerin üzerinedir.Allah şüphesiz işitir ve bilir.(Sure-i Bakara:Ayet:181

[16] ( 27 Recep 1176 /1763)vakfiyede belirtilmiştir.

[17] 18 Şaban 1334/1918 tarihli ilam

[18] 18 Şaban 1334/1918 tarihli ilam ve 27 Muharrem 1336 tarihli berat-ı şerif

[19]