MEMLEKET TOPLANTISI

MEMLEKET TOPLANTISI

Ahilikte; memleketin her yerindeki esnaf ve sanatkarların, yılın belli bir gününde düzenlenen eğlencelere katılması bir gelenek idi. İstanbul' da bu eğlenceler daha kalabalık ve parlak törenlerle yapılırdı. Bu eğlencelerde hiç bir mesleki konu ele alınmaz, yalnız kahya ve kahyabaşı bütün esnafa öğütte bulunurdu. Her zümrenin bir sancağı bir de alemdarı vardı. Bu sancakta alış-verişi ve iş hayatını öven ayet ve hadislerin yanında, o zümrenin alameti de bulunurdu. Genel eğlencelerde bu bayraklar da merasim yerine götürülür ve her zümre toplu olarak giderdi. Bazı durumlarda olağanüstü toplantılar da yapılabilirdi. Resmi makamlarca halkın tahammülünün üstünde bir vergi konduğu veya kahyalar kurulunun kesinlik kazanan kararlarının uygulanmansa engel olunduğu zaman ya da esnaf arasında olağan yöntemlere aykırı bir işlem yapıldığında kahyalar kurulu toplanıp, her esnafın üstatlarından üçer kişi davet ederek durumu incelerdi. Fikir birliği sağlanırsa Kahyabaşı ile öteki iki kahya ve iki üstad şer’i ye hakimine ve en büyük hükümet yetkilisine yollarlardı. Hükümetle anlaşma olursa toplantıya son verilir, uyuşulamazsa ertesi gün "memleket toplantısı" yapılırdı.

Bu toplantıda kâhyalar ve bütün üstadlar, memleketin ileri gelenleri, bilginleri, zenginleri, ilân yoluyla çağrılır. Hâkim ve müftiye de davetçi gider. Müfti gelir hâkim gelmezse, kâhyalar kurulu başkanı, toplantı nedenini, esnaf toplantısının kararının hükûmetin cevabını ve uzlaşmaya çalışıldığı halde hükûmetin yanaşmadığını açıklar ve halkoyuna başvurur. Eğer toplantıya katılanlar kâhyalar kurulunun kararının beğenirse, bilginler başkanı “Reis ül- Ulemâ” kürsüye çıkarak “küçüklüğümüze merhamet ve şefkat, büyüğümüze saygı gösterip ululamayanlar bizden değildir” anlamındaki Peygamberin sözünü okuduktan, Padişaha itaat ve sadakat gereğini açıkladıktan sonra kasabadaki hükûmet temsilcisinin zulmüne karşı susmanın şeriata uygun olmadığını bildirir. Hükûmet mümessili durumunu değiştirmezse Padişaha şikâyet edileceğini açıklanır.

Kaynakça:

Neşet Çağatay, Bir Türk Kurumu Olan Ahilik,  Ankara  1997, s.152.;  Fahri Solak, Ahilik Kuruluşu, İlkeleri Ve Fonksiyonları, İstanbul 2010,s.17

Bekir ŞAHİN