KONYA ARAŞTIRICILARINA KAYNAK BİR ESER

  

 Bekir ŞAHİN

   Konya kadim bir başkenttir. Bu özelliği ile dünden bugüne herkesin ilgisini çekmiş, merak uyandırmıştır.   Bu sepeple Konya’nın ekonomik, sosyal ve kültürel boyutlarıyla incelendiği özgün araştırmalar ve yayınlar son zamanlarda hızla artmaya başladı.

Bu konuda önemli yayınlardan birisi de Yeni İpek Yolu Dergisi “Konya Kitabı XIII” özel sayısı. Yaklaşık 15 yıldır devam eden özel sayıların XIII. ünde  “Konya Medyası” ele alındı. Kıymetli akademisyen, yazar ve araştırmacıların titiz çalışmaları sonucunda oluşturulan makalelerle Konya basınının tarihî gelişimi açısından önemli bir kaynak niteliği taşıyan özel sayıda, Konya basın tarihini kapsayan detaylı ve ilmi çalışmalar ilk kez bir araya toplanarak kitap haline getirilmiş durumda. 

 Basının, fikir, düşünce ve sanat hayatımıza müspet manada enerji ve sinerji sağlayan bir etkisinin olduğu bir gerçek. Ayrıca önemli zamanlarda Millî Mücadele’de olduğu gibi çok önemli görevler üslenen Anadolu basını içerisinde Konya’nın ayrı bir yeri vardır. Dış mihrakların baskısı ile basın yayın organlarının baskı altında tutulmaya çalışıldığı bir dönemde, gazete basımları engellenmeye çalışılsa da basın yayın organları yayınlarını aksatmamak için yılmadan çekinmeden canları pahasına da olsa çareler üreterek yayınlarına devam ederler.

Bunlardan Öğüt Gazetesi her şeyi göze alarak, trenin vagonunda gizlice matbaa makinesi taşır. Konya’da gazete baskılarını gerçekleştirip halkı bilgilendirir. İngilizlerin isteği üzerine, İtalyanlar tarafından kapatılır. Konya halkı gazetesine sahip çıkar. İsmi değişir, aynı hızla adını Nasihat olarak, Söylemezin Türbesi’nde basılmaya devam eder.

   Anadolu basını bu badireleri atlatmış ve bugüne gelmiştir. Bu kadar vefakârlık örneği gösteren; memleketini, vatanını seven, milletini kucaklayan bir basını hemen hemen dünyanın hiçbir yerinde bulamazsınız. Zaten İstiklâl Harbi’nde vatan topraklarını kurtarmamızın altında yatan, basında olduğu gibi toplumun tüm kesimlerinin bu fedakârlığı göstermesidir.

   Selçuklu döneminde Konya, üniversiteler şehri durumundadır. O dönemlerde, değişik alanlarda eğitim veren otuz üniversite/fakülte bulunmaktadır.

 Selçuklu, birlik ve bütünlük hamurunu; Nizamiye, Taciye, Büruciye medreseleriyle başlatılan, eğitim hamleleriyle yoğurmuştur. Osmanlı, dağ köylerine kadar medreseleri yaygınlaştırarak insanı; kültür ve medeniyet değerlerinde bütünleştirmenin yollarını aramıştır. Eğitim kurumlarının, kuru bilgi üretmenin ötesinde, insan yetiştirmenin erdemli yüceliğine yükseltilmesi, geleceğimiz açısından vazgeçilmez bir ihtiyaçtır.

   Konya Kitabı XIII’te Konya medyasının son dönemi kapsayan bir döküm ortaya çıkarılmıştır. Çok sayıda akademik hakemli dergileri tanıtıcı yazılar, içerdikleri makale dizinleriyle birlikte verilmiştir. Kurum dergileri, diğer serbest yayın dergiler, gazeteler, televizyon ve radyolar, internet siteleri, ayrıca Konya üstüne yapılan araştırmalar da eklenmiştir.

   İçerdiği bilgiler itibariyle,  Konya ile ilgili araştırma yapacaklara başucu kaynağı durumundadır. Ayrıca Araştırmaları Enstitüsü veya Konya kitaplığı kurmak isteyenlerin ilk bakacağı yer, bu eserde yayınlanan makaleler olacaktır. Zira Selçuk Üniversitesi dahil, Türkiye Üniversitelerinde Konya’yı doğrudan ilgilendiren hangi araştırmalar yapılmıştır, bunun dokümanı çıkartılmış bulunmaktadır. Çeyrek asırlık bir dilimde Konya ile ilgili 1122 ayrı tez hazırlanmış olduğunu bu yayından öğreniyoruz. Bu tezlerden 864’ü, Selçuk Üniversitesi’nde üretilmiştir. Bu durum, bir bilim kurumunun kendi yöresine ne kadar katkıda bulunabileceğini gösteren çarpıcı bir örnek oluşturmuştur.

   Hakemli dergilerde yayımlanan makaleler, dergilerin kendisi; Konya ile ilgili 2003-2012 arasında yayınlanan kitapları listesi, Mizahi özel gün gazeteleri ile Seyit Küçükbezirci, Konya basın tarihi alanında bir ilki gerçekleştirilmiş oldu. 1980 sonrası Konya gazetelerini tarihe not edilmiş. Konya merkezinde yayın yapan televizyonları, radyoları tanıttı. İnternet siteleri ile birlikte Konya medyasının değişik ayakları ele alınmış.

Fatma Türkkol, Konya hakkında yayımlanmış kitapları toparlayarak sunmuş. Okuyucu zihninde yerel gazetenin güvenilirlik düzeyi konusunda Şükrü Balcı Selahattin Çavuş’un araştırmaları, Ömer Akdağ’ın bir döneme ışık tutan çalışmaları önemli. Ali Galip Alçıtape, Balkan Harbi yılları sonrası Konya’sından adeta belgesel malzeme veriyor. Amerikan Misyonerlerinin tedavi ettikleri milletleri sayarken; Türk, Yörük ve Türkmen’i ayrı ayrı anması, belki Kürt vb. etnik ayrımcılığı kullanmak isteyenleri köklerine ışık tutacak mahiyette addedilebilir.

Bütün bu çalışmalar Konya Kitaplığı veya Konya hakkında araştırma yapacaklar için bir kılavuz olma özelliği taşıyor.

Bu eserin Türkiye’de bir ilk olduğunu düşünüyoruz. Çiçeği burnunda Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon İl Müdürlüklerinin bu esere ilgi duyacaklarını ümit ediyoruz. Bu tür çalışmalar kendilerinin görev alanı içine de girmektedir.

Ayrıca Ticaret Odası bu zamana kadar yaptığı yayınlarla Konya kültürüne  ve sanatına ve tarihine önemli hizmetlerde bulundu. Bu eserleri Web sitesinde PDF olarak yayımlamaya başladı. Bu özel sayı ile de tüm bu hizmetleri taçlandırdı.

Bu önemli çalışmanın kahramanı başta Doç. Dr. Caner ARABACI olmak üzere Doç. Dr. Ayhan SELÇUK’a ve yayın konusunda kararlılığını sürdüren KTO Başkanı Selçuk Öztürk ve ekibine, ayrıca makaleleri kitapta yer alan akademisyen ve araştırmacılara, hülasa; bu nitelikli esere emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz.