Ailenin Belh’ten Ayrılışı

Ailenin Belh’ten  Ayrılışı

             Mevlana çocukluk veya ilk gençlik yıllarında iken babası Bahaeddin  Veled  belh şehrinden ayrılmayı gerekli gördü. Bu yıllarda belhde ve çevresinde siyasi istikrar bozulmuştu. Belh  1198 de Gurluların 1206 da Harezmşahların eline geçmiş ve Moğol tehlikeside baş göstermiştir. Her halükarda Moğolların istilasından önce ailesini buradan uzaklaştıran Bahaeddin Veledin gerekçelere açık olarak kaynaklara yansımamıştır. Ancak onun bu coğrafyadaki siyasi gelişmelerle birlikte, fikirlerini maarif isimli eserinde tenkit ettiği ünlü bilgin Fahrettin-i  Razi nin  (Ö.12120) ve onun görüşlerine itibar eden Harzemşah  Muhammedin (Ö.1220) Manen ve maddeten  mevcut etkinliğinden rahatsızlık duymuş olması mümkündür. Belh şehrinden ayrılırken Mevlananın 5.kardeşi  Muhammed Alaeddin’in 7 yaşında olduğu belirtilmektedir. Bu bilgiden hareketle bazı eserlerde ailenin Belh’den ayrılış tarihi olarak 1212 veya 1213 (609 veya 610) yılı göstermektedir.

              Belh’den  1219 (616) yılı hududunda ayrılmış olmaları daha makul görülmektedir.Çünkü Sultan Veled kafilenin göç yolu üzerinde bulunan Bağdat’tan ayrılmak üzereyken ; Belh şehrinin Moğollar tarafından istila edildiği haberinin buraya ulaştığını söylemektedir.Bu istila tarihide 1220 (617) yılıdır.Bahaeddin Veled in ilk hareket noktasının Vahş , sonra Semerkand olduğu ve nihayi olarak Belh den yola çıktığı şeklindeki tespit, aynı zamanda göç zamanı hakkındaki ihtilafın kaynağına işaret etrmektedir.

             Hac etmek niyetiyle hareket eden kafile , Nişabur ve Bağdat’a uğrayarak Hicaz da Hac vazifelerini yerine getirip Şam üzerinden Anadoluya  intikal etti. Ahmet  Eflaki ye göre Şamdan Malatya ya  sonra Erzincan a burada dört yıl kaldıkları yakındaki Erzincan Akşehir ine ve daha sonra yedi yıl veya  daha fazla ikamet ettikleri Larende ye (Karaman) vardı. Sipehsalar a göre Hicaz dan Şam a buradan  Erzincan a ve hemen Erzincan a bağlı Akşehir e vardı, kışı burada geçirdi ve daha sonra Konya ya ulaştı.Sipehsalar ise ailenin Malatya ya uğradığından söz etmediği gibi ailenin Erzincan Akşehir indeki dört yıllık ikametinide bir yıl göstermekte ve larende deki yıllara değinmeden Konya ya vardıklarını anlatmaktadır.

            Bahaeddin Veled , onyedi yaşındaki Mevlana yı Karaman da 1225 yılında kafilenin üyelerinden Semerkandlı Lala Şerefeddin in kerimesi  Gevher Hatunla evlendirdi.Bu evliliğin akabinde 1226 (623) da Sultan Veled ve daha sonra Alaeddin Çelebi dünyaya geldi. Karaman da yedi yıl kadar süren ikamet esnasında Mevlana nın annesi Mümine Hatun ile Ağabeyi  Alaeddin Muhammed vefat ettiler ve bugün Maderi Mevlana Türbesi olarak bilinen yerde toprağa verildiler.

   Konya da Daimi İkamet

            Büyük Mevlana Bahaddin  Veled  ailesi ile birlikte, İbtidanamenin dışındaki rivayetlere göre sultan Alaeddin in ısrarlı davetleri  üzerine, Karaman dan Selçuklu Devletinin başkenti Konya ya ikamet etti. Ailenin reisi, Konya da 23 Şubat 1231(18 Rebiül ahir 628) tarihinde vefat etti. Eflakiye göre vefat ettiğinde 85 yaşındaydı. Bu sırada oğlu Mevlana 24 yaşına ulaşmıştı.

           Harzemşahlardan olduğu baba tarafından Hz.Ebubekir e ulaştığı yönündeki bilgiler, bir çok eserde yer almasına rağmen kendilerinin ve Sultan Veledin eserlerinde bulunmamaktadır. Ancak bu bilgiler, hiç olmassa aileye sahip olduğu değerler nedeniyle   duyulan hürmet ve sevginin büyüklüğüne delil olarak görülmelidir.Sufi kişiliği üzerinde teredüüt bulunmasada bağlandığı ve takip ettiği bir Sufi den bazı kaynaklarda Necmettin’i Kübra nın  adı öne çıkmış olmasına rağmen kesin olarak bahsedilemez. Onun ve oğlu Mevlana nın hayat hikayesinde sıkça anılan mekanların yanı sıra Belh in kuzeyindeki Vahş ve Semerkand Şehirleri ,Baha i Veled in meşhur göçten önce bulunduğu yerlerdi.

         Mevlana nın Alim, Vaiz ve Sufi Babası Mevlana i Buzurg (Büyük Mevlana) Bahaeddin Veledin hanımı Mümine Hatundan iki oğlu ve bir kızı dünyaya geldi. Büyük oğlunun adı Muhammed di. Kızı Fatma Hatun , Belh ten ayrıldıklarında evli olduğu için burada kaldı.

Mevlana Resimleri Üzerine