Topbaşzade Ahmet Kudsi Efendi
Topbaş Zade Hacı Ahmet Kudsi Efendi
(ö.. 1306/1888)
Kadınhanı ilçesinde doğdu. Doğum tarihi malum değildir. Babası Hacı Mustafa Efendi’dir. Tarikat-ı Nakşibendiye-i Hâlidiyye meşayihinden-dir. Bozkırlı Memiş Efendi’nin halifesidir.
Konya ve İstanbul’da tahsilini tamamladıktan sonra, Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere’ye giderek orada Mekke Müftüsü Seyyid Muhammed b. Hüseyin el-Kutbîve Seyyid Muhammed b. Ali es-Sunûsî gibi büyük ulemadan hadis, tefsir ve tasavvuf ilimlerini okuyarak onlardan feyz ve icazet aldı. Dört bin hadis ezberledi. Bu yüzden kendisine Seyyidü’l-Muhaddisîn unvanı verildi.
Rüyasında, “Civarımıza gel, civarımıza gel” davetiyle Hazreti Mevlâna’nın iltifatına maz-har oldu. Ailesi ve bütün yakınlarını Kadınhanı’nda bırakarak Konya’ya geldi. Mevlâna Dergâhı civarında Tamtam Sokağı’nda bir hanımın kızıyla evlenerek oraya iç güvesi olarak girdi ve böylece Konya’ya yerleşmiş oldu.
Uzun yıllar Konya’da hadis ve tefsir okuttu, halkı irşad etti. Ahmet Kutsi Efendi, on yılı aşkın Yeğenoğlu (Mecidiye) Medresesi’nde de müderrislik yaptı. 1874 yılı Salnamesi’ne göre, Sultan Selim Camii’nde 48 talebesine Şifa-i Şerif ve Buha-ri okuttu. 1876-1878 yıllarında Yeğenoğlu Medresesi müderrisidir. Zamanının kutbu olarak kabul edilen Hacı Ahmet Kudsi Efendi, aynı zamanda da meşhur bir hattattı. Hattatlığı, meşhur hattatlardan Alâiyeli Hacı Abdülgani Vehbi Efendi’den öğrendi. Birçok risale ve Mushaf-ı Şerif yazdı.
Hediyetü’l-mürtab fi Fezâili’l-Ashâb isminde yirmi fasıl üzerine yazılmış Arapça bir eseri vardır. Bu eseri Küçük Ahmet Hamdi Efendi tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir.
Âlim, fazıl ve kâmil bir insan olarak tanınan Ahmet Kutsi Efendi, ehl-i keşif ve keramet sahibi ve muhaddisinden bir ulu kişi olarak tanındı. Konya’da ikamet ettiği evde 1306/1888 yılında vefat etti ve Mevlâna Haziresi’nde toprağa verildi. Kabir taşı Mevlâna Müzesi’nden Sırçalı Medrese’ye kaldırılmışsa da. 2010 yılında tekrar Mevlâna Müzesi’ne getirtildi.
Merhumun vefat tarihi, Osmanlı Müelliferi’nde 1305 olarak gösterilmişse de doğrusu Zilkade 1306 (Haziran-Temmuz 1888) tarihidir. Gördüğümüz kabir taşında ki tarih de bunu teyit etmektedir.
Kabir taşı kitabesi ise şöyledir:
Hüve’l-Hallâku’l Bakî
Seyyidü’l- muhaddisîn
Sadât-ı meşayih-i Nakşibendiyeden es-seyyid
El-Hac Ahmet Kutsî el-Hâlidî
Rahimehullah-ı Teâlâ Rahmeten vasiâ
Sene: 1306.
KAYNAKLAR
– 1874, 1876, 1878 yılı Konya Salnameleri;
– Mehmet Tahir a.g.e. s. 1/250;
– Arabacı, a.g.e. s. 409; Uyar, Hattatlar, a.g.dizi yazı, 95-96/55;
– İsmail Bilgili- Ahmet Çelik, a.g.e. s. 134-135;
– Mustafa Uzunpostalcı, “Ahmet Kutsi Efendi” Konya Ansiklopedisi, 2010, s. 1/74.
(ö.. 1306/1888)
Kadınhanı ilçesinde doğdu. Doğum tarihi malum değildir. Babası Hacı Mustafa Efendi’dir. Tarikat-ı Nakşibendiye-i Hâlidiyye meşayihinden-dir. Bozkırlı Memiş Efendi’nin halifesidir.
Konya ve İstanbul’da tahsilini tamamladıktan sonra, Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere’ye giderek orada Mekke Müftüsü Seyyid Muhammed b. Hüseyin el-Kutbîve Seyyid Muhammed b. Ali es-Sunûsî gibi büyük ulemadan hadis, tefsir ve tasavvuf ilimlerini okuyarak onlardan feyz ve icazet aldı. Dört bin hadis ezberledi. Bu yüzden kendisine Seyyidü’l-Muhaddisîn unvanı verildi.
Rüyasında, “Civarımıza gel, civarımıza gel” davetiyle Hazreti Mevlâna’nın iltifatına maz-har oldu. Ailesi ve bütün yakınlarını Kadınhanı’nda bırakarak Konya’ya geldi. Mevlâna Dergâhı civarında Tamtam Sokağı’nda bir hanımın kızıyla evlenerek oraya iç güvesi olarak girdi ve böylece Konya’ya yerleşmiş oldu.
Uzun yıllar Konya’da hadis ve tefsir okuttu, halkı irşad etti. Ahmet Kutsi Efendi, on yılı aşkın Yeğenoğlu (Mecidiye) Medresesi’nde de müderrislik yaptı. 1874 yılı Salnamesi’ne göre, Sultan Selim Camii’nde 48 talebesine Şifa-i Şerif ve Buha-ri okuttu. 1876-1878 yıllarında Yeğenoğlu Medresesi müderrisidir. Zamanının kutbu olarak kabul edilen Hacı Ahmet Kudsi Efendi, aynı zamanda da meşhur bir hattattı. Hattatlığı, meşhur hattatlardan Alâiyeli Hacı Abdülgani Vehbi Efendi’den öğrendi. Birçok risale ve Mushaf-ı Şerif yazdı.
Hediyetü’l-mürtab fi Fezâili’l-Ashâb isminde yirmi fasıl üzerine yazılmış Arapça bir eseri vardır. Bu eseri Küçük Ahmet Hamdi Efendi tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir.
Âlim, fazıl ve kâmil bir insan olarak tanınan Ahmet Kutsi Efendi, ehl-i keşif ve keramet sahibi ve muhaddisinden bir ulu kişi olarak tanındı. Konya’da ikamet ettiği evde 1306/1888 yılında vefat etti ve Mevlâna Haziresi’nde toprağa verildi. Kabir taşı Mevlâna Müzesi’nden Sırçalı Medrese’ye kaldırılmışsa da. 2010 yılında tekrar Mevlâna Müzesi’ne getirtildi.
Merhumun vefat tarihi, Osmanlı Müelliferi’nde 1305 olarak gösterilmişse de doğrusu Zilkade 1306 (Haziran-Temmuz 1888) tarihidir. Gördüğümüz kabir taşında ki tarih de bunu teyit etmektedir.
Kabir taşı kitabesi ise şöyledir:
Hüve’l-Hallâku’l Bakî
Seyyidü’l- muhaddisîn
Sadât-ı meşayih-i Nakşibendiyeden es-seyyid
El-Hac Ahmet Kutsî el-Hâlidî
Rahimehullah-ı Teâlâ Rahmeten vasiâ
Sene: 1306.
KAYNAKLAR
– 1874, 1876, 1878 yılı Konya Salnameleri;
– Mehmet Tahir a.g.e. s. 1/250;
– Arabacı, a.g.e. s. 409; Uyar, Hattatlar, a.g.dizi yazı, 95-96/55;
– İsmail Bilgili- Ahmet Çelik, a.g.e. s. 134-135;
– Mustafa Uzunpostalcı, “Ahmet Kutsi Efendi” Konya Ansiklopedisi, 2010, s. 1/74.
Yorumlar