ILGIN LALA MUSTAFA PAŞA KÜLLİYESİ

Lâlâ Mustafa Paşa tarafından yaptırılan Lâlâ Mustafa Paşa Külliyesi Ilgın şehir merkezinde, Konya-Akşehir yolu üzerinde bulunan bir menzil külliyesidir. Cami 1576 ve Kervansaray 1584 tarihinde Mimar Sinan tarafından yapılmıştır. Kervansaray’ın tamamlanması Sinan’ın vefatından iki yıl önceye denk gelmekte olup külliye yapıları doğu-batı yönünde uzanan bedestenin güneyinde toplanmıştır. Mimar Sinan’nın, Osmanlı külliyeleri içinde önemli yer tutan yapılar topluluğudur. Bu külliye iki defa tamir edilmiş olup külliyeye ait cami ve çarşı şu anda faaliyettedir. Lâlâ Mustafa Paşa Külliyesi’nin çarşı ve kervansarayı ağırlık noktasını teşkil etmektedir. Vakfiyesinde külliye; cami, sıbyan mektebi, imaret, çarşı (arasta), fırın, mutfak, medrese, hamam, dükkanlar, çeşme - şadırvan sebil, samanlık, odunluk, hela, görevli odalarının yanında mevcut olan iki han′in haremine yakın düşen birbirine bitişik hanlar, ile bu hanlara bitişik kıble tarafından İsmail Bahçesi, doğudan umumi yol, kuzeyden haremin kapısı, batıdan iki hanın haremleri ile sınırlı dört adet dükkanından bahsedilirken kütüphanenin adı geçmemektedir. Kütüphanenin bu vakfiyeden sonra tesis edildiği düşünülmektedir. Lâlâ Mustafa Paşa Camii Kütüphanesi kitaplarının camiden ne zaman çıkartıldığı bilgisine ulaşılamamıştır. Ancak uzun yıllar Ilgın Müftülüğünde korunduğu tespit edilmiştir. Ilgın Müftülüğü tarafından Lala Mustafa Paşa Külliyesi’nde yer alan Sıbyan Mektebi’ne 2014 yılı başlarında taşınmış ve burada korunmaya alınmıştır. ILGIN LÂLÂ MUSTAFA PAŞA KÜTÜPHANESİNDE BULUNAN EL YAZMASI KUR’AN-I KERİM KİTAPLARININ KORUMA ALTINA ALINMASI Ilgın Lâlâ Mustafa Paşa Kütüphanesinde bulunan 13 adet Kuran-ı Kerim 23/12/2014 tarihinde Konya Vakıflar Bölge Müdürlüğüne oradan da 29/09/2015 tarihinde Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü’ne devredilmiştir. Bu Kura’n-ı Kerimler arasında Lâlâ Mustafa Paşa’nın Suriye’nin Kuzeyinde bulunan Kuneytara Camii’ne vakfettiği sonra bu camiye başka bir Mushaf vererek bu mushafı Ilgın Lâlâ Mustafa Camii’ne vakfetmiş olduğu Kur’an’da yer alan vakfiyeden anlaşılmaktadır. Üç hilal filigranlı kağıda muhakkak hatla, Aliyyü’l-Kâri imlasıyla yazılan, 264 demirbaş numarasıyla Ilgın Müftülüğü Kütüphanesi’nde de kaydı bulunan bu Mushaf hat, tezhip ve cilt yönüyle nefis bir eserdir. Serlevhası parşömenle restore edilmiştir. Adı geçen camiye ait olan diğer Kuran’ı Kerimler de kitap sanatları ve kitap vakfiyeleri açısından incelenmeye değerdir. 264 ENVANTER NUMARALI KUR’AN-I KERİM A. ESERİN KÜNYE BİLGİLERİ: Eser Adı: Kur’an-ı Kerim Eserin Demirbaş Numarası: 264 Eserin Yazı Türü ve Dili: Muhakkak- rikā-Sülüs Eserin Yaprak Sayısı: 319 Eserin Ölçüleri : (ön - arka kapaklar/en x boy x kalınlık/cm): 33 x 41 x 8,5 cm metin kısmı (en x boy cm): 30 x 41cm B. ESERİN BÖLÜMLERİ: 1.ESERİN CİLT KISMI: Eserin cildi; bordo renkte olup, murakka kapaklara sahiptir. Murakka kapaklarda aşınmaya dayalı tahribat, deri ile kaplı olan yüzeyde ve süslemeli alanlarda ise eksik ve parça kayıpları görülmektedir. Eserin sağ cilt kapağı koyu kahverengiye yakın bordo renkte iken sol kapağı kırmızı-bordo renktedir. Eser altın kullanılarak süslenmiş olup; şemse, sâlbek, köşebent ve kitabeli zencerekten oluşan süslemeye sahiptir. Eserin süslemelerinde kullanılan motifler ise çift tahrir, hatayi, penç ve yaprak motifleri kullanılarak süslenmiştir. Eserin sağ iç kapağı mülevven katı’ cilde sahip olup kapakta soyulmalar, kopmalar ve lekelenmeler görülmektedir. İç kapakta mavi, turuncu, yeşil ve altın kullanılarak oluşturulan şemse, köşebent ve salbek motifleri görülmektedir. Süslemenin olduğu bölgelerde doku kaybı ve süslemede bozulmalar görülmektedir. Onarım Öncesi Ön Dış Cilt Kapağı Onarım Sonrası Ön Dış Cilt Kapağı Onarım Öncesi Arka Dış Cilt Kapağı Onarım Sonrası Arka Dış Cilt Kapağı Onarım Öncesi Ön İç Cilt Kapağı Onarım Sonrası Ön İç Cilt Kapağı 2. ESERİN METİN KISMI Eser 319 varaktır. Eser siyah mürekkeple yazılmış olup duraklar altınla yapılmıştır. Eser tezyini özellik yönünden de oldukça önemlidir. Fatiha ve Bakara Suresi’nin ilk 5 ayetinin yazılı olduğu serlevha sayfasında kullanılan süsleme klasik tezhip tekniği ile yapılmıştır. Klâsik tezhip tekniği olarak da zemini boyalı zer-ender zer tekniği zencerek ara suyuyla ayrılmıştır. Fatiha Suresi’nin yazılı olduğu koltuk kısmı klasik tezhip tekniğiyle süslenirken, Bakara Suresi’nin yazılı olduğu kısım madalyon şekli olan hizip gülü ile süslenmiştir. Süslemenin baş ve etek kısımlarındaki yok olan süslemeli alanlar altınla doldurularak tamamlanmıştır. Eserin süslemesinde kullanılan renkler lapis mavi , yeşil ,sülyen, beyaz ve altındır. Süsleme olarak ise paftalara ayrılmış bitkisel ve rûmi motifleri kullanılmıştır. Hattatı belli olmayan eserin tamamına yakını Aklâm’ı-Sitte denilen altı ana yazıdan muhakkak yazı hattıyla yazılmıştır. Eser daha önce onarım görüp eski onarımlar mevcuttur. Onarımlar 5a varağına kadar parşömenle yapılırken daha sonraki yaprakları kağıtla tamamlanmıştır. Onarım Öncesi Metin 2b-3a Varağı Onarım Sonrası Metin 2b-3a Varağı Onarım Öncesi Etek Kısmı Onarım Sonrası Etek Kısmı Onarım Öncesi Metin 313a Varağı Onarım Sonrası Metin 313a Varağı Onarım Öncesi Metin 319b Varağı Onarım Sonrası Metin 319b Varağı